بیمهنامه باربری پوششی است که به موجب آن بیمهگر متعهد میشود در مقابل دریافت حق بیمه از بیمهگزار چنانچه در جریان حمل کالا و در نتیجه وقوع خطرات بیمه شده کالا تلف شده یا دچار خسارت شود و یا بیمهگزار هزینههایی را در ارتباط با این خطرات متحمل شود زیان وارده و هزینههای انجام شده را جبران نماید.

شرایط بیمهنامه در سه كلوز A,B,C تعریف شده است. تقسیمبندی بر مبنای نوع پوشش بیمهای به این صورت میباشد:
بیمه با شرایط تمام خطر(All Risks )
بیمه با شرایط B
بیمه با شرایط C
بیمه با شرایط خسارت كلی (Total Loss)
این كلوز بجز بندهای 4 ، 5 ، 6 ، 7 موارد استثنائات، خساراتی را كه منطقاً مرتبط با یكی از موارد ذیل باشد تحت پوشش قرار میدهد:
آتشسوزی یا انفجار
بگل نشستن و زمینگیر شدن، برخورد باكف دریا، غرق شدن، یا واژگون شدن كشتی یا شناور
واژگون شدن یا از خط خارج شدن وسیله حمل و نقل زمینی
تصادم یا برخورد كشتی، شناور یا هر وسیله حمل دیگر با هر جسم خارجی بغیر از آب
تخلیه كالا در بندر اضطراری
فدا كردن كالا در جریان خسارت عمومی
به دریا انداختن كالا جهت سبكسازی كشتی
این كلوز بجز بند های 4 ، 5 ، 6 ، 7 موارد استثنائات، خساراتی كه منطقاً مرتبط با یكی از موارد ذیل باشد تحت پوشش قرار میدهد:
تمام خطرات تحت پوشش کلوز C
تلف یا آسیب وارده به كالای مورد بیمه كه علت آن یكی از موارد ذیل باشد :
فدا كردن كالا در جریان خسارت عمومی
به دریا انداختن كالا جهت سبك سازی كشتی یا به دریا افتادن كالا از روی عرشه كشتی
ورود آب دریا، دریاچه یا رودخانه به كشتی، شناور، محفظه كالا، كانتینر، لیفت وان یا محل انبار.
زلزله – آتشفشان یا صاعقه
تلف شدن كلی هربسته دركشتی یا شناور و یا تلف كلی هر بسته
لازم به ذكر است هم اكنون علاوه بر خطرات مندرج در فوق، خطرات عدم تحویل یك بسته كامل كالا، دزدی، قلاب زدگی، آبدیدگی، روغن زدگی، شكست و ریزش، خسارات ناشی از كالاهای مجاور نیز تحت پوشش قرار میگیرد.
بیمه باربری با کلوز A کاملترین نوع بیمه حمل و نقل است و بیشتر برای کالاهای حساس و آسیب پذیر مورد استفاده قرار میگیرد .این بیمه كلیه خطرات به جزء بند های 4 ، 5 ، 6 ، 7، را كه موجب زیان و یا آسیب به مورد بیمه میگردد، تحت پوشش قرار میدهد .
در بیمههای باربری داخلی، مبدأ و مقصد در داخل كشور ایران میباشد. بیمهنامههای باربری داخلی را میتوان به چند شكل صادر نمود:
الف) بیمهنامههای عمومی : در این قرارداد شرایط اصلی بیمه و رئوس كلی حقوقی و تعهدات طرفین مانند خطرات تحت پوشش، شیوه حمل معین میشود و با یك سرمایه بیمهای معین و مشخص موافقت میگردد كه شامل حملهای متعددی میباشد و به همین دلیل، قرارداد تا زمانی كه سرمایه توافق شده از طریق حملهای متعدد به پایان رسد دارای اعتبار میباشد.
ب) بیمهنامه با پوشش باز : یكی از محدودیتهایی كه در روش بیمهنامه با شرایط عمومی وجود داشت این بود كه بیمهگزار در ابتدا صدور بیمهنامه صدرصد حق بیمه یا درصد بالایی از حق بیمه را پرداخت مینمود .لذا این مشکل سبب شد که روش بیمهنامه با پوشش باز ارائه شود.
در بیمهنامه با پوشش باز با توافقی كه بین بیمهگر و بیمه گزار انجام میشود هر یك هفته گواهی بیمه ازسوی بیمه گر صادر میشود و حق بیمه متناسب با سرمایههای حمل شده از سوی بیمهگزار پرداخت میگردد. در واقع كلیه دفعات حمل كالا تحت پوشش قرار دارد و نیازی نیست که برای هر حمل پوشش جداگانهای درخواست گردد. در ضمن چون مدت قرارداد معمولاً یكسال است، مذاكره و توافق مجدد در مورد آن ضروری نمیباشد.
ج ) بیمهنامههای ساده: بیمه نامهای است كه برای حمل كالای معینی صادر میشود و در آن مشخصات مورد بیمه طبق فرم پیشنهاد باربری در آن قید میگردد. لازمه صدور بیمهنامههای ساده حمل و نقل كالا این است كه شما قبلاً از وضعیت مورد بیمه و چگونگی حمل آن اطلاع داشته و این اطلاعات را در اختیار ما قرار دهید.
با عنایت به حساسیت پوششهای بیمهای حمل کالا و لزوم رعایت شرایط بیمهنامههای باربری از سوی آن بیمهگذار محترم، مواردی به شرح ذیل جهت رعایت تقدیم حضور میگردند :
- به منظور حمل کالای مورد بیمه در مسیرهای داخلی کشور، آن بیمهگذار محترم میبایست بارنامه رسمی ارزشدار با ذکر ارزش واقعی محموله بر روی بارنامه تهیه و در صورت بروز خسارات احتمالی، همراه با سایر مدارک به بیمهگر ارائه نماید، در غیر اینصورت، خسارت وارد به کالای بیمه شده، به تناسب ارزش کالای مندرج در بارنامه حمل به ارزش بیمه شده هر حمل، محاسبه و پرداخت خواهد شد. لازم به توضیح است ارزش واقعی محموله میبایست به صورت کتبی از سوی آن بیمهگذار به شرکتهای متصدی حمل و نقل داخلی اعلام گردد.
- با توجه به اعلام شرکتهای بیمهگر مبنی بر عدم امکان ابطال بیمهنامه یا الحاقیه مگر با ارائه مستندات به شرح ذیل، لذا در صورت درخواست آن بیمهگذار محترم، لازم است مدارک مورد نیاز تهیه و ارسال گردد:
- بیمهنامه باربری دارای ذینفع بانک:
- اصل درخواست بيمهگذار به همراه اصل نامه بانك ذينفع مبني بر ابطال بيمهنامه يا الحاقيه.
- ارائه مستندي دال بر ابطال ثبت سفارش مورد تائيد اداره بازرگاني سازمان صنعت، معدن و تجارت.
- نسخه اصلي و نسخه دوم بیمهنامه ارائه شده به بيمهگذار در زمان صدور بیمهنامه.
- بیمهنامه باربری بدون ذینفع بانک:
- اصل درخواست بیمهگذار مبني بر ابطال بیمهنامه يا الحاقيه.
- ارائه مستندي دال بر ابطال ثبت سفارش مورد تائيد اداره بازرگاني سازمان صنعت، معدن و تجارت.
- نسخه اصلي و نسخه دوم بیمهنامه تحويل شده به بیمهگذار در زمان صدور بیمهنامه.
- بیمهنامه باربری دارای ذینفع بانک:
- حسب مدت اعتبار مندرج در بیمهنامههای باربری و امکان بوجود آمدن شرایط خاص و طولانی شدن زمان ترخیص کالا از گمرکات و عدم تخلیه آن ظرف مدت تعیین شده در مقصد نهائی قید شده در بیمهنامه، لذا آن بیمهگذار محترم به منظور عدم پرداخت حق بیمه محلی و برخورداری از پوششهای بیمهای موردنیاز میبایست حداقل 10 روز قبل از تاریخ انقضاء، نسبت به ارائه درخواست تمدید اقدام نماید.
- با عنایت به تصمیم اتخاذ شده از سوی سازمان مبارزه با قاچاق کالا و ارز مبنی بر درج شماره ثبت سفارش بر روی بیمهنامه حمل کالا جهت دریافت کد یکتا و ابلاغ آن توسط بیمه مرکزی به شرکتهای بیمه، بنابراین لازم است آن بیمهگذار محترم در زمان ارائه فرم پیشنهاد صدور بیمهنامه و همراه با سایر اطلاعات ارسالی، نسبت به اعلام شماره ثبت سفارش کالا اقدام نماید.
- با توجه به شرایط تعیین شده به منظور تامین ارز موردنیاز کالاهای وارداتی از سوی سازمانهای مرتبط و هم چنین متفاوت بودن نرخ ارز بر مبنای دولتی، نیمائی، آزاد و ….، لذا به منظور جلوگیری از بروز مشکل بدلیل تناقض مبلغ بیمه شده با مستندات موجود، لازم است نسبت به اعلام نرخ واقعی ارز تهیه شده در فرم پیشنهاد بیمهنامه اقدام مقتضی صورت پذیرد. شایان ذکر است مجموع ارزش محمولات مندرج در بیمهنامههای باربری شامل: مبلغ پرداخت شده به فروشنده جهت خرید کالا، هزینههای حمل، بستهبندی و سایر هزینههای تسویه شده (منظور درصد اضافی حاکم بر مقررات اینکوترمز) از سوی بیمهگذار میباشد که میبایست عیناً و بر اساس ارزش روز بازار در پیش فاکتور (invoice proforma) قید و براساس آن بیمه گردد. لذا در زمان بروز حادثه، هرگونه ادعا از بابت میزان خسارت و اثبات آن، طبق مستندات موجود صورت خواهد پذیرفت.
- تبصره : چنانچه بیمهنامه داراي بانك ذينفع باشد اضافه نمودن درصدهاي اضافي به ارزش كالا الزام ميباشد و برای بیمهنامههای فاقد بانك ذينفع، اضافه نمودن درصدهاي مذكور بنا به درخواست بیمهگذارخواهد بود.
- حمل و جابهجائی کالا در طول مسیر از مبداء تا مقصد نهائی مندرج در بیمهنامه میبایست بر اساس اسناد حمل و بارنامه رسمی صورت پذیرد. در غیر اینصورت، اخذ موافقت کتبی از شرکت بیمه و صدور الحاقیه قبل از حمل کالا الزامی میباشد.
- حق بیمه مربوط به بیمهنامه خریداری شده میبایست قبل از حمل کالا تسویه گردد و پس از شروع تعهد بیمهگر، مبلغ حق بیمه غیر قابل برگشت میباشد. بدیهی است در صورت عدم پرداخت حق بیمه در موعد مقرر، بیمهگر هیچگونه تعهدی نسبت به جبران خسارت نخواهد داشت.
- مدارك و مستندات مورد نياز جهت تمديد بیمهنامه با در نظر گرفتن مدت اعتبار درج شده در بیمهنامه :
-
- درخواست بیمهگذار مبنی بر تمدید مدت اعتبار بیمهنامه.
- اعلاميه ورود كالا به گمرك
- قبض انبار
- مدارك و مستندات مورد نياز جهت صدور بیمهنامه كه م بايست از سوي آن بيمهگزار محترم ارائه گردد:
-
- فرم پيشنهاد تكميل شده از سوي بيمهگذار
- تصویر پروفرم كالا
- تصویر ثبت سفارش كالا
- مدارک و مستندات مورد نياز جهت صدور الحاقیه :
-
- نامه درخواست بيمهگذار.
- نامه بانك (در صورتی که بیمه نامه دارای ذینفع بانک باشد)
- پروفرم جديد
- ثبت سفارش جدید.
تبصره: شماره و تاريخ ثبت سفارش، مجوز ورود كالا به كشور تلقي ميگردد. شماره ثبت سفارش ، كد 8 رقمي است كه توسط سازمان توسعه تجارت ايران هنگام صدور مجوز ثبت سفارش اختصاص داده ميشود و درج آن در بیمهنامههای باربري وارداتي الزامي میباشد.
- به روز رساني نرخ ارز :با توجه به شرايط تعيين شده به منظور تامين ارز مورد نياز كالاهاي وارداتي از سوي سازمان هاي مرتبط و همچنين متفاوت بودن نرخ ارز بر مبناي دولتي، بازار ثانويه و … ، لذا جهت جلوگيري از بروز مشكل در زمان بروز حوادث احتمالي به دليل تناقض مبلغ بيمه شده با مستندات موجود لازم است نسبت به اعلام نرخ واقعي ارز تهيه شده در فرم پيشنهاد بیمهنامههای باربري اقدام گردد.
- معمولا بین تاریخ صدور بیمهنامه با زمان حمل کالا فاصله قابل توجهی وجود دارد و يا ممکن است ارزش كالا با توجه به پروفرم جديد تغيير داشته باشد. لذا به منظور جلوگیری از اعمال قاعده نسبی در زمان بروز حوادث احتمالی، بیمهگذار میبایست طی درخواست کتبی، نسبت به دریافت الحاقیه ارزش بروز شده اقدام نماید.
- در زمان تکمیل فرم پیشنهاد بیمهنامه باربری داخلي، مي بايست اطلاعاتی چون مقدار، وزن، تعداد بستههاي بيمه شده، شماره انتظامي وسيله نقليه حمل کننده کالا و شماره بارنامه ارائه گردد. در غير اينصورت، بیمهگرتعهدي در قبال خسارات احتمالي وارده نخواهد داشت .لازم به توضیح است امکان اعلام شماره انتظامي وسيله نقليه حمل کننده کالا و هم چنین شماره بارنامه به شرکت بیمه قبل از حمل کالا میسر میباشد.
- نوع بستهبندی در بروز يا عدم بروز خسارت و كاهش يا توسعه آن، تاثير بسزايي دارد. بعنوان مثال كالاهايي كه داخل كانتينر حمل شود از ریسک کمتری برخوردار میباشد. بنابراين نوع بستهبندي بايستي بطور دقيق و كامل در بیمهنامه درج شود و درصورت وجود چند نوع بستهبندی، همه انواع آنها به صورت دقيق قید گردد .
- در صورتيكه مورد بيمه دست دوم باشد بیمهگذار ميبايست اين موضوع را در فرم پیشنهاد به بیمه گر اعلام نماید.
- در صورتی که کالای مورد بیمه، وسیله نقلیه موتوری باشد به جز جابجائی بنادر و گمرکات، از مبداء تا مقصد نهائی نباید بر روی چرخهای خود حمل گردد.
- هرگاه بین شرایط بیمهنامه تعارضی بوجود آید به ترتیب شرایط خصوصی، شرایط پیوست و شرایط عمومی حاکم خواهد بود (منظور از شرایط خصوصی توافقهایی است که در حدود مصوبات شورایعالی بیمه و یا شرایط عمومی، بین بیمهگر و بیمهگزار به عمل آمده و در بیمهنامه یا اوراق الحاقی درج میگردد).
- با توجه به بررسی عملکرد بیمهنامههای باربری توسط بیمهگران و شرایط مربوط به حمل کالا توسط موتور لنج در تمام یا بخشی از مسیر دریایی، لذا در صورت حمل کالا از این طریق، بیمهگزار در زمان تکمیل فرم پیشنهاد میبایست ضمن اعلام حمل کالا توسط وسیله یادشده، اطلاعات لازم و دقیق را به بیمهگر در این خصوص ارائه تا بیمهگر شرایط مربوطه اعمال نماید.
- در صورتی که کالا بر روی عرشه کشتی طبقهبندی شده کانتینر بر حمل میشود بیمهگزار میبایست در فرم پیشنهاد مربوطه، موضوع را اطلاعرسانی نموده تا در صورت موافقت بیمهگر، شرایط خصوصی بیمهنامه لحاظ شود.
- در صورتی که کالای مورد بیمه، وسیله نقلیه موتوری باشد خساراتی از جمله خراشیدگی، رنگ پریدگی و فرو رفتگی که بدون وقوع خطرات تحت پوشش بیمهنامه بوده باشد از شمول تعهدات بیمهنامه مستثنی می باشد مگر آنکه توافق دیگری بین بیمهگزار و بیمهگر حاصل شده باشد.
- در صورت پرداخت حق بیمه به صورت ریال، هرگونه خسارت و هزینههای ناشی از خطرات مشمول بیمهنامه نیز به ریال پرداخت میگردد.
اهم عواملي كه در زمان خسارت در مورد بيمه هاي باربري مي بايست از سوي بیمهگذاربه دقت رعايت گردد :
- در صورت مفقود شدن هر بسته از كالاي مورد حمل، بيمه گزار موظف است ابتدا اعلام خسارت نمایند و بلافاصله از متصديان حمل و نقل و يا مقام هاي بندر يا متصرفان ديگر كالاي مورد بيمه، بطور كتبي درخواست خسارت نمايد.
- در مورد خسارات مشهود، بيمه گزار موظف است به محض اطلاع و قبل از تحويل گرفتن كالاي مورد بيمه از متصديان حمل و يا ساير متصرفان كالا، بطور كتبي تقاضاي بازديد كنند و براي خساراتي كه هنگام بازديد مشخص مي گردد گواهي مربوطه که به امضاي آنها رسيده باشد را دريافت و از نامبردگان درخواست پرداخت خسارت نمايد.
- بيمه گزار موظف است در مواردي كه از سالم بودن كامل كالاي مورد بيمه مطمئن نمي باشد رسید بدون قيد و شرط به متصديان حمل ندهد و با درج موضوع در بارنامه يا رسيدي كه به متصديان حمل و نقل مي دهد، حق خود را براي مطالبه خسارت محفوظ داشته باشد.
- در مواردي كه موسسه حمل، تمام يا قسمتي از كالاي مورد بيمه را به بیمهگذاريا نمايندگان و يا ذينفعان وي تحويل ندهد، نامبردگان موظفند كه پس از تنظيم صورت مجلس كسر تخليه، گواهي كتبي عدم تحويل را از موسسه حمل كننده بخواهند و در صورتي كه گواهي عدم تحويل صادر نشود بيمه گزار يا نمايندگان وي مي بايست حداكثر ظرف يك هفته با اظهارنامه رسمي از موسسه حمل درخواست خسارت نموده و مراتب را نيز به بیمهگراطلاع دهند.
- در مورد خسارات مشهود كه به موجب بیمهنامه بیمهگرتعهد جبران آن را دارد، چنانچه مورد بيمه در اختیار متصديان حمل و نقل است قبل از تحويل گرفتن كالا و در صورتی که خسارت در انبار گمرك مشاهده شود، قبل از تحويل گرفتن از انبار، نسبت به دريافت صورت مجلس اقدام و سپس از بیمهگردرخواست بازديد از كالا را داشته باشد.
از بیمه های اموال بیشتر بخوانید: بیمه مسئولیت، بیمه مهندسی، بیمه آتشسوزی